Arangkada of Leo Lastimosa for June 27, 2010

                        Milagro sa kamunggay

 

            Dihang gihangyo namong mga tigpaminaw sa DYAB sa pagda og mga putahe nga may kamunggay, kay gihimo mang Kamunggay Festival ang labing uwahing Kumbira sa Kapamilya pagtimaan sa ika-15 nga sumad sa sibyaanan, gipakaingon namo nga pipila ray motuman ug ang kasagaran mogamit sa ilang kagawasan pagluto sa ilang tinuod nga kinaham nga mga pagkaon bahala nag way kamunggay.

            Maong labihan namong kuganga dihang nasaksihan ang lamian nga pasundayag sa mga pagkaon nga pulos naggamit og kamunggay.  Nagtuo man gud mi nga mapul-an pa og pangumbinser sa katawhan sa paggamit sa kamunggay sa bag-ong mga paagi puno sa paghimo ining sud-an.  Sama sa naandan, gipamatud-an sa katawhan nga di sama kaiwit ang iyang kasayuran kay sa gituohan.

-o0o-

            Apil sa nakadapit sa among pagtagad mao ang binangkal nga kinamunggayan, cake nga labihang berdeha tungod sa sagol nga kamunggay, kamunggay pizza, kamunggay wine, kamunggay omelet, kamunggay sandwich, pulburon nga kamunggay, kamunggay-kamote pie ug kamunggay iced tea.

            Labing kinaham sa mga nanambong ang kinamunggayan nga lechon baboy sa Danao nga gituyo pagpaandam sa nanamilit na namong kauban nga si Atty. Ina Magpale Asirit.  Nagduda hinuon ko nga tungod to kay nagpabilin ang kamadanihon sa lechon bisan duga sa kamunggay ang gipahid ug gisagolan og lab-as nga dahon sa kamunggay ang mga lamas sa tiyan.  Ang naandan nga tinunoang utan kamunggay, tinunoang nangka ug kamunggay, manok nga kinamunggayan ug sardinas nga kinamunggayan wa sab pasayloa sa mga nangumbira.

-o0o-

            Kamunggay ang logo sa Food and Nutrition Reasearch Institute sa Department of Science and Technology.  Gawas nga pagkaon, ang kamunggay makatabang pagtin-aw sa panan-aw, paghilis sa pagkaon, pag-ayo sa sakit sa tiyan, paglimpiyo sa samad, pag-ayo sa hubak, sakit sa dunggan ug labad sa ulo.  Tungod sa kaabunda sa calcium, ang kamunggay makapalambo sab pag-ayo sa gatas sa mga inahan nga nagpatutoy.

            Si Josie Elli, senior science research specialist sa DOST 7, nipasabot sa mga nanambong sa Kumbira nga daghan nang mga produkto ug teknolohiya sa kamunggay.  Mapauga ang kamunggay nga di mawa ang kamapuslanon aron mapulbos ug maggamit sa mas daghang mas mapuslanong mga paagi.

-o0o-

            Alang sa mga nagduda pa sa kamunggay, palihug basaha ni:  Ang usa ka tasa nga linuto nga kamunggay dunay 3.1 g. protein, 0.6 g. fiber, 96 mg calcium, 29 mg phosphorus, 1.7 mg iron, 2,820 mg carotene, 0.07 mg thiamin,0.14 mg riboflavin, 1.1 mg niacin, and 53mg ascorbic acid or vitamin C. Ang antioxidant activity sa kamunggay 71%, ubang α- tocopherol (vitamin E) equivalent nga 45.

Tungod sa abundang vitamins A, C ug E nga gamhanang antioxidants, ang kamunggay makapugong sa arthritis, cancer, mga sakit sa kidney ug kasingkasing ug pagpangunot sa panit.  Ang kamunggay duna say phytochemical niaziminin nga makabatok sa tumor.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 25, 2010

                        Gaway ni Gloria

 

            Naghinam-hinam nang militanteng mga pundok ug ubang nagpakabanang sektor sa ka katilingban pagpasaka og mga kasong pagpangawkaw batok ni Pres. Arroyo.  Kinsa mahukasan na sa presidential immunity from suit human sa udtong tutok sa Hunyo 30.  Sa kataposan, mapaninglan na gyod nila si Arroyo sa tanang mga pasangil sa pagpangawkaw sa siyam ka tuig niyang pagtungkawo sa Malakanyang.

            Magkapuliki gyod tinuod si Arroyo pagpanagang sa magpungasi nga mga kaso batok niya.  Di nang kapasalipod sa iyang mga alyado sa Kongreso nga nibasura sa tanang impeachment complaints ug nibabag sa tanang pagsuway pag-imbestigar sa mga pasangil batok niya.  Di na sab mahimong moingon lang nga, "I'm sorry," sa way pag-angkon og bisan unsang kasal-anan.

                        -o0o-

            Apan ang tanang mga kasong kriminal nga ipasaka batok ni Pres. Arroyo moagi sa buhatan sa Ombudsman.  Nga giduma ni Merceditas Gutierrez.  Classmate ni First Gentleman Mike Arroyo, tinudlo ni Pres. Arroyo ug magpabilin sa katungdanan hangtod sa Disyembre 2012.

            Kinsa nimatuod sa makadaghan na uyamot nga higayon nga mas matinahuron sa mga Arroyo kay sa balaod.  Kansang labing uwahing salida mao ang pagyaka sa $329 milyones nga eskandalo sa NBN-ZTE, pagpalingkawas sa first gentleman dihang sibaw nang awhag sa pagpasaka sa kaso sa Sandiganbayan, pagsakripisyo ni kanhi Comelec chairman Benjamin Abalos ug pagduhig pa gyod ni SSS President Romulo Neri nga mao untay nibutyag sa pagsuway pagpanuburno.

                        -o0o-

            Wa paminawa ni Gutierrez ang mga awhag nga mokanaog sa katungdanan dungan sa pagbiya ni Arroyo sa Malakanyang.  Aron kahatagan og hingpit nga kagawasan si President-elect Noynoy Aquino pagtakda og lab-as nga direksiyon sa kampanya batok sa pagpangawkaw.

            Samang Arroyo, si Gutierrez duna say immunity from suit.  Mapalagpot lang sa katungdanan pinaagi sa impeachment.  Nga makapabuak-buak lang sa Kongreso ug makalipat sa Malakanyang kon ilusad sa unang tuig sa pamunoang Aquino.  Sa ato pa, kon magpabaga gyod si Gutierrez pagyaka sa mga kaso batok ni Arroyo, gikahadlokan nga bisan ang dagkong gahom sa buhatan ni Aquino way mahimo.

                        -o0o-

            Inutil ba gyod si Aquino ug ang minilyon ka katawhang Pilipinhon nga nipili niya sa niaging piniliay sa mga gaway samang Gutierrez nga gipahimutang daan ni Arroyo pangandam sa iyang pagbiya sa Malakanyang?  Mao nay hagit sa liderato ni Aquino ug sa padayong pagpakabana sa katawhan.

            Seguro nang makuha ni Aquino ang mayoriya sa House of Representatives.  Mahimong makuha sab ang liderato sa Senado.  Apan ang mga kongresista ug mga senador igo lang magpaling-paling asa padung ang hangin sa politika.  Ang Ombudsman, ang prosecutors ug ang mga maghuhukom sa Korte Suprema ug ubos nga mga hukmanan kinahanglan nga mopadaplin sa ilang utang kabubut-on ug mopatigbabaw sa mas dako nilang katungdanan sa nasud, sa katawhan ug sa kasaysayan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 24, 2010

                            Alas ni Binay

 

              Maayong pagkaduwa ni Vice President-elect Jejomar Binay ang iyang baraha.  Samtang pila na lang ka adlaw sa di pa siya moasumir sa Malakanyang uban ni President-elect Noynoy Aquino.  Sama sa kangilngig nga nakatago sa tanan niyang alas sa niaging kampanya:  Sa pagdiga sa inanay niyang pag-apas ni Senador Loren Legarda pila ka semana wa pang piniliay; ug sa kalit ug makapakugang nga pagbundak sa iyang labaw ni Senador Mar Roxas sa adlaw sa piniliay.

              Way makatulisok ni Binay nga nagpa-presyo.  Ni nanglawgaw sa pag-organisar ni Aquino sa iyang gabinete ug sa pagpangandam sa makasaysayanon nga inugurasyon karong Hunyo 30.  Way makapasangil ni Binay nga nisabotahe sa anak sa iyang pinangga nga si kanhi presidente Cory.

-o0o-

              Di hinuon lunsay si Binay.  Napakyas siya pagtago sa tanang sidsid sa sayal sa iyang ka-burukinto.  Sama sa iya untang pagpanumpa atubangan ni Chief Justice Renato Corona, nga makapa-bakikaw sa padayong pagkuwestiyon ni Aquino sa pagdalidali ni Pres. Arroyo pagtudlo ni Corona sa higayon nga gidid-an siya sa balaod.  Ug sa iya untang pagpapanumpa sa mga Marcos--silang Imelda, Bongbong ug Imee--nga mosukwahi sa panumpa ni Aquino pagtinuod pagsakmit sa tanan nilang ilegal nga katigayonan.

              Apan gibalikan si Binay sa tarung nga kabuot.  Adto siya manumpa sa panumpaan ni Aquino nga si Associate Justice Conchita Carpio Morales.  Ug iyang gibalibaran ang mga Marcos.

-o0o-

              Laing timaan nga di hingpit nga magpa-upuy-upoy si Binay mao ang iyang pagpangayo sa Department of Interior and Local Governments (DILG).  Nga duna siyay katungod sa iyang gipasigarbo sa dagko niyang nahimo isip mayor sa Makati City.

              Apan may sukaranan ang mga pagduda nga gamiton lang niya ang DILG pagpalambo sa iyang politikanhon nga mga ambisyon sa sunod nga piniliayng presidensiyal sa 2016.  Gawas pa, di siyang kalalis sa katakos, kahaom ug kaligdong sa napilian ni Aquino alang sa DILG nga si Magsaysay Awardee ug Naga City Mayor Jesse Robredo.

              Mao nga alas nga baraha ang gipagawas ni Binay dihang nakigkita siyang Aquino ug nitataw nga di na siya mangayo og bisan unsang buhatan.

-o0o-

              Si Binay di kaaway ni Aquino.  Maisip gani nga mas suod pa siya ngadtong Aquino ug sa iyang igsuong mga babaye kay ni Roxas.  Kinsa nipasangil nga gibukubuko siya sa mga paryente ni Aquino.  Maong di mabasol si Aquino nga magdumili paghatag sa bisan unsay pangayuon ni Binay tungod sa giisip nga dakong utang kabubut-on sa pagpadaplin sa ambisyon ni Roxas nga mag-presidente alang niya.

              May alas pa hinuon si Binay.  Nahibawo sab si Aquino nga di maayong tan-awon nga iya na lang sab nga nuntan ang pagpanluod ni Roxas.  Ug lisod pasabton ang katawhan nganong himuon lang niyang reserba nga ligid ang ilang gipili nga bise presidente.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 23, 2010

                        Baga pang Bangit

 

            Maayo pa si AFP Chief Delfin Bangit.  Human laktawi sa Commission on Appointments (CA) ug human naklaro nga di gyod siya itudlo pag-usab sa samang katungdanan ni President-elect Noynoy Aquino, ang sunod niya nga commander-in-chief, nipili si Bangit sa pag-retiro og sayo.

            Lahi sa ubang tinudlo ni Pres. Arroyo.  Bisan sama sa kang Bangit gikuwestiyon sab ang legalidad sa ilang pagkatudlo, nipili sila sa pagpaugat.  Bahala na kon ang batakan nga lagda sa kaligdong nag-aghat unta nila paghatag og kagawasan sa sunod nga pamunoan pagpili og ikapuli nila pinaagi sa pagtunol sa ilang courtesy resignations, nipilit sila nga morang mga alimatok sa ilang mga buhatan.

                        -o0o-

            Wa hinuoy laing kapilian si Bangit.  Kon magpabilin sa Armadong Kusog, mauwawan lang siya.  O kon way uwaw mahimong bakikaw di lang ang iyang kahimtang kon dili hasta nang militar.  Kay gawas nga hukasan pagka AFP chief, mahimo pa gyong sakop sa Task Force Lily, ang makauuwaw nga takoban sa mga sundawo nga naglutaw-lutaw kay way klarong trabaho.  Manlipaghong sang AFP nga duna silay three-star general nga magpatid-patid lang sa lata hangtod nga moretiro sa Hulyo sunod tuig.

            Maong bisan matulisok si Bangit sa pagpahimus sa iyang kasikit ni Arroyo paglaktaw sa mas tag-as nga mga opisyal aron pag-angkon sa labing taas nga katungdanan sa AFP, angay gihapon siyang himuong maayong sanglitanan.

                        -o0o-

            Nga di masulti mahitungod sa retiradong heneral nga si Danilo Augusto Francia, General Manager sa Mactan-Cebu International Airport Authority (MCIAA).  Kinsa nagdumili pagsumiter og courtesy resignation bisan mapupos ang iyang termino dungan ni Arroyo sa udtong tutok sa Hunyo 30.  Nagdahom pa gihapon si Francia hangtod karon nga ipabilin siya ni Aquino sa katungdanan.

            Ang mas makapasubo mao nga niliwat ni Francia ang iyang kaubanan sa MCIAA Board nga silang Leandro Mendoza, Ace Durano, Alberto Agra, Margarito Teves, Alfonso Cusi, Gobernador Gwen Garcia, Winglip Chang, Gordon Joseph, Valeriano Avila ug Renato Osmeña.

                        -o0o-

            Samang Bangit, kuwestiyonable sab ang pagkatudlo ni Francia.  Kay sama sa ubang mga tagduma sa MCIAA, wa siyay career executive service office (CESO) eligibility.  Katapolan ug katalawan sa Civil Service Commission (CSC) ug pagpapating sa Malakanyang ug sa MCIAA maoy nakapapilit niya sa katungdanan sud na ron sa upat ka tuig.

            May sukaranan ang pagsalig sa mga dumadapig ni Francia nga padayon siyang dapigan sa CSC.  Kansang tsirman, Francisco Duque III, tinudlo ni Arroyo ug magpabilin sa katungdanan sa mosunod nga pito ka tuig.  Apan sa di pa siyang kaduphan ni Duque, kinahanglang itudlo una si Francia pagbalik sa MCIAA.  Ug ang bugtong makatudlo niya pagbalik mao si Aquino.  Nga suko nang daan ni Bangit, unsa na kaha sa mga tinudlo ni Arroyo nga mas baga pang Bangit?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 22, 2010

                        Gilawog sa pangpang

 

            Tan-awa ra gud ning binuang sa LTO ug LTFRB.  Dihang natay-og ang tibuok nasud sa kadaghan sa mga langyaw nga nangamatay sa paglayat sa bus sa lawom nga pangpang sa Balamban, kasadpang Sugbo niadtong Hunyo 13, nisalida dayon ang ilang kadagkoan.  Gisuspenso ang prangkisa sa JD Tours, ang tag-iya sa bus, gilangkatan og plaka ang tanang sakyanan sa JD Rent-a-Car ug gisusi ang tanang mga drayber.

            Mga kabanay ug kahigalaan sa mga biktima, kasagaran mga langyaw, nihangop sa paspas nga lakang sa duha ka buhatan sa kagamhanan.  Apan ang mga nasuhito sa kataphaw sa LTO ug LTFRB pagpatuman sa ilang mga lagda igo lang nipakibo sa ilang abaga.

-o0o-

            May sukaranan ang pagduda sa kamatinud-anon sa kagamhanan paghatag og hustisya sa 20 ka Iranian nationals nga nangamatay ug sa mas daghang Iranians, Pakistanis ug mga Pinoy nga survivors sa trahedya sa Balamban.  Kay wa pa gani mohupas ang pagbangotan ug pagpakabana sa mga embahada sa Iran ug Pakistan, nipakita nang LTO ug LTFRB sa ilang naandan nga paglikoy.

            Nahagbong ang kasagaran sa mga sakyanan sa JD sa unang hugna sa mga pagsuway sa ilang kahaom pagdagan sa kadalanan.  Nahagbong sab ang kinabag-an sa mga drayber sa pagsukod sa ilang katakos pagmaneho og mga sakyanan.  Apan way tinguha ang LTO ug LTFRB pagsilot nila sa pagpahimutang sa kakuyaw sa kinabuhi ug kabtangan sa ilang mga pasahero.

-o0o-

            Gisubli-subli ang pagsuway sa mga sakyanan hangtod nga nakapasar ang mayoriya nila sa Motor Vehicle Inspection Center (MVIC) sa LTO sa Mandaue.  Pakuhaon sab og laing pasulit ang mga drayber.  Unya na sila ideklarar nga di kamao kon mangahagbong lang gihapon sa ikatulong higayon.

            Ambot nganong way nakahunghong sa kadagkoan sa LTO ug LTFRB nga ang mga sakyanan nga molayat sa pangpang inay mosubay sa dan kay di roadworthy di mohatag og ikaduhang kahigayonan sa mga pasahero.  Ambot nganong way nakadukol nila sa pait nga kamatuoran nga ang mga drayber nga wa mahibawo nga mas kasaligan ang engine break kay sa pagsige og tamak sa preno kon maglugsong og lawom nga lugot ang ilang sakyanan di makapangayo og "Take 3" alang sa daghang mga pasahero nga maangin sa ilang kabanga.

-o0o-

            Di ni angkunon sa LTO ug LTFRB.  Apan ang tinuod mao nga wa silay laing kapilian gawas sa pagpa-goryo-goryo.  Kay ang pagtinuod paggukod sa JD ug ubang masalaypon nga mga kompaniya sa mga sakyanan mosumbalik ra gihapon sa duha ka buhatan.

            Kay ang pagdagan sa di roadworthy nga mga sakyanan sa JD ug ubang mga kompaniya, ug ang pagtugyan sa kuwestiyonable nang daan nga mga sakyanan ngadto sa mas kuwestiyonable pa gyod nga mga drayber, maoy di malalis nga ebidensiya sa kapakyas sa LTO ug LTFRB pagpatuman sa ilang mga lagda.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 21, 2010

                        Hagit ni Noynoy

 

            Karong pila na lang ka adlaw ang nahibilin sa gumagawas nga pamunoan ni Pres. Arroyo, di mabasol ang katawhan nga maghupot og paglaom nga matapos na gyod ang di maayong pangalagad, kon duna man, sa nagkalainlaing mga buhatan sa kagamhanan.  May sukaranan ang ilang pag-isip sa umaabot nga Hunyo 30, nga gideklarar nang Arroyo nga special nonworking holiday, nga tinuorayng adlaw sa paglingkawas.

            Nga maoy usa sa labing bug-at nga tahas ni President-elect Noynoy Aquino, nga mobanos na pagduma sa Malakanyang sa udtong tutok sa Hunyo 30.  Ang mga buhatan sa kagamhanan, apil nang pipila nga nakapahimangod pag-ayo sa kinabag-an, maoy mamahimong sukdanan sa mga magbubuhis pagsusi sa kamatinud-anon sa iyang gisaad nga kausaban.

-o0o-

            Karong semanaha, nganlan nang Aquino ang mga sakop sa iyang gabinete.  Samtang di pa kahulipan ang gibanabanang 4,500 ka bakanteng mga katungdanan sa nasudnong burukrasya, ang iyang ipanudlo nga mga kalihim sa nagkalainlaing mga departamento ag-agon pag-ayo kon unsay katakos ug kaligdong sa huptan nila nga mahinungdanon nga mga gimbuhaton.

            Takos ba ang iyang mga ipanudlo?  Unsa may kasinatian nga nakaandam nila sa gisangon nga katungdanan?  Gawas sa ilang kasuod ug pagsalig ni Aquino nila, unsa may lain nilang ikapasigarbo?  Ug labaw sa tanan, human nilampos si Aquino pagkumbinser sa mga botante nga siyay labing kasaligan sa pagbadlong sa pangurakot, may kaligdong ba sila pagdasig pagbalik sa kadasig sa katawhan?

-o0o-

            Usa sa giatangan pag-ayo mao ang pagtudlo ni Aquino og bag-ong pangu sa GSIS.  Kay ang termino sa Sugbuanong presidente ug general manager, Winston Garcia, mapupos man sab dungan sa kang Arroyo karong Hunyo 30.  Mahatag na ba gyod sa tukmang panahon, human sa way kinutoban nga kalangay, ang pensions ug ubang mga benepisyo sa mga sakop sa GSIS?

            Mahibaw-an na ba gyod ang tinuorayng kahimtang sa panalapi sa GSIS?  Unsa may tinuod:  Ang pangangkon ni Garcia nga nilambo pag-ayo ang panalapi ubos sa iyang liderato; o ang pagduda nga nabangkarota nang GSIS maong kanunayng nabara ang mga benepisyo nga gipasangil lang sa computerization?

-o0o-

            Mahunong na bang kinawatay sa Customs, BIR, DPWH, DOTC ug ubang nangalisbo na pag-ayo nga mga buhatan?  Human napakyas ang kabuotan ni kanhi presidente Corazon Aquino pagbadlong sa mga kiriwan, mahimong di paigo ang pasalig ni Aquino nga kon ligdong ang pangu di na mangawat ang mga sakop.

            Mahimong mapasabot ni Aquino ang katawhan nga ang maayong sangpotanan sa labing makahuloganon nga kausaban sa kagamhanan di mabatyagan sa usa lang ka pamilok.  O sa pila lang ka tuig.  Apan sa kapulihay, hukman ang iyang pamunoan sa katakos, o kapakyas, pagbutang og pagkaon sa matag lamesa, tambal ug mga mananambal sa mga tambalanan, kalidad nga edukasyon ug pagpatuman sa balaod bisan kinsay hingtungdan ug bisan siya pay maig-an.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com