Arangkada of Leo Lastimosa for February 27, 2011

Twitter sa 1986

Nadapit ang akong pagtagad sa pangutana ni Rico Lucena, ang nagduma sa tibuok adlaw namong kalihokan sa Fuente Osmena Rotunda pagtimaan sa ika-25 nga sumad sa Edsa People Power Revolution, ug sa ubang batan-ong mga sakop sa media:  Unsa kahay dagway sa Edsa Uno kon diha pay Facebook, Twitter ug ubang social media networks?
Mas sayon unta ang pagpangita og mga hulagway sa pagsugod sa mga Sugbuanon sa mga protesta batok ni Ferdinand Marcos.  Ang People Power wa magsugod sa Edsa.  Ni sa 1986.  Nibarug batok sa diktadura ang mga Sugbuanon pinaagi sa freedom marches sa Fuente Osmena ug kadalanan sa Sugbo bisan sa wa pa patya si Ninoy Aquino.

-o0o-

Di sab unta ko maglisod pagtuman sa tahas nga akong lindog karong adlawa paghingan sa labing bantogang mga magsisibya sa Sugbo.  Maong pasayloa nga hingpit nakong saligan ang akong panumdoman.  Sa laing pagkasulti, kutob ra gyod ni sa mahinumdoman.
Labing bantogan sa mga magsisibya nga nibarug batok ni Marcos mao si Natalio "Talyux" Bacalso, sakop sa Pusyon Bisaya nga nangharos sa piniliay sa Interim Batasang Pambansa sa 1978.  Kaubanan niyang assemblymen nga nanglingkod hangtod 1984:  Hilario G. Davide Jr., Bartolome C. Cabangbang, Eutiquio C. Cimafranca, Alfonso N. Corominas, Jr., Filemon L. Fernandez, Jorge M. Kintanar, Valentino L. Legaspi, Mariano R. Logarta, Enrique L. Medina, Jr., Dominador M. Pernes, Jesus L. Villegas ug Julian B. Yballe.

-o0o-

Ang magsisibya nga labing makatubag sa pangutana ni Rico ug kaubanan mao si Inday Nita Cortes-Daluz:  Bantogang dramatorga sa 60's ug 70's nga nahimong simbolo sa pagsukol sa diktadurang Marcos sa 80's.  Siya ug ang radyo maoy Facebook ug Twitter niadtong higayona kay daghang Sugbuanon ang magtapok human nilag sibya asa ug kanus-a ang sunod nga protesta.

Niang kaubanan ni Inday Nita sa DYRE (nga gipakandadohan ni Marcos) ug ubang sibyaanan nga iyang gibalhinan:  Tony Avila, Tony Cuenco, Max Andrino, John Manalili, Bobby "J" Juanico, Atty, Maning Paradela, Vic Canoy, Mar Lopez ug uban pa.

-o0o-

Niang uban nga mga magsisibya sa Sugbo nga maisugong nibarug batok ni Marcos:  Atty. Migs Enriquez, Atty. Vic Villordon, Atty. David Ompoc, Roy Ladiona, Pat Sedigo, Jane Carabuena-Paredes ug Rolly Chica.
Duha ka tuig pa lang ko sa radyo dihang niulbo ang Edsa.  Ang among van sa DYLA, nga gipasanginlang itoy ni Marcos, gibalitok sa bagang duot sa katawhan sa Fuente Osmena nga nitambong sa paglusad ni Cory Aquino sa civil disobedience campaign.  Ang among grupo gipangulohan nilang George Carlos ug Cerge Remonde ug gisakpan nilang Boy Kyamko, Art Tariman, Emil Fortuna, Sam Costanilla, Jun Caña, Calvin Alfeche, Eric Labrada, John Felix Adlawan, James Arias, Warly Villasencio, Hermes Suaring, Ruben Carranza Jr., Danny Pobe, Neil Moreno ug Francis Wah.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 26, 2011

                Budhi sa OFWs

 

        Haskang nindota nga paminawon ni Presidente Noynoy Aquino sa iyang pahibawo nga, sukwahi sa mga pasangil sa pagpabaya sa iyang pamunoan, may P100 milyones nga gahin pagpabakwet sa Pinoy nga mga trabahante gikan sa gubat sa Libya, nakigsabot na sa mga kompaniya sa barko ug ayroplano nga kasakyan nila ug nadugangan nang mga kawani sa atong embahada sa Tripoli.

        Apan lahi ang kasinatian sa OFWs sa Tripoli ug ubang nagubot nga mga bahin sa Libya.  Wa silang kadawat og bisan unsang tabang gikan sa atong gobyerno.  Hagbay rang nakabakwet ang ubang langyaw nga mga trabahante.  Sila na lay nahibilin sa mga pinuy-anan nga gilungkab na sa armadong mga tawo.

-o0o-

        Samang kahingawa ang gibati sa OFWs human sa makalilisang nga linog sa New Zealand.  Nga mao na lay naningkamot pagtabang sa ilang kaugalingon kay way mga representante sa atong gobyerno nga nipakita nila.  Lahi sa ubang kanasuran nga nagkarakara pag-atiman sa ilang mga molupyo nga naigo ug nakalingkawas sa katalagman, ang atong gobyerno nangiyugpos lang.

        Kini tungod kay ang atong gobyerno nituo sa ilang kaugalingong propaganda.  Nakaingon na sila nga wa kinahanglana ang pagpabakwet sa OFWs sa Libya ug nga way Pinoy nga nabiktima sa linog sa Christchurch sa New Zealand.  Busa nganong maghago pa man tuod pagsusi sa aktuwal nga kahimtang sa atong mga kapamilya sa duha ka nasud?

-o0o-

        Mao ni hinungdan nganong nagpaabot ang atong embahada sa Wellington, New Zealand nagpaabot og duha ka una nagpada og mga representante ngadto sa nahitaboan sa linog sa Christchurch.  Gawas nga uwahi na, wa pa gyoy natabang ang duha ka representante sa OFWs nga nagtinguha pag-ila sa naugkat nga mga patayng lawas ug pagtukaw uban sa mga trabahante sa ubang kanasuran.

        Mao ni hinungdan nga gahapon pa nangabot ang dugang mga kawani sa embahada sa Tripoli, nga way nanubag sa nagbaha nga mga tawag pakitabang sa ilang hotlines ug nga ang DFA ug Dole way kasayuran hain mahimutang ug unsay gidangatan sa OFWs sa Libya.

-o0o-

        Ang pait nga kasinatian sa OFWs sa Libya ug New Zealand mao say nahiagoman sa ubang naapiking mga Pinoy sa ubang kanasuran.  Itom ba diay og kasingkasing ang mga tagduma sa atong mga embahada maong katuman sa batakan nilang tahas pag-atiman sa atong OFWs?

        Mahimong ang mas bantang nga hinungdan mao ang lapad nga pamolitika sa foreign service.  Nga nipalabi sa mga batabata sa mga politiko kay sa mas takos nga mga tagduma sa mga embahada.  Ug ang kapakyas sa pamunoang Aquino pagtapos na sa nangalisbo nga kabilin sa nangaging mga pamunoan nga espeso kaayo og ulug-ulog, apan lasaw kaayo og mga programa pagpanalipod, sa tinuod nga mga bayani nga nagpabiling buhi sa nasudnong ekonomiya.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 23, 2011

        Pagkapukan ni Digal

    Ang iyang pagpadailos sa dakong tentasyon pagsulbad sud lang sa pila ka adlaw sa usa sa labing bangis nga krimen sa atong panahon uban ang pag-abiba sa mga nahugno sa trahedya ug sa saad sa makabungog nga pasidungog ug posibleng bituon sa iyang abaga (human siya bugalbugali nga gradwado lang sa ROTC), maoy nakatapos sa malipayon ug masaarong mga adlaw ni Koronel Erson Digal.
    Napugos si Digal pagluwat sa iyang katungdanan.  Di tungod sa kasaba ni Gobernador Gwen Garcia.  Di tungod kay namakak siya sa gobernadora.  Kon dili tungod kay nakalimot si Digal nga di ni mahitungod nilang duha.  Iyang gipakyas ang anghel nga si Ellah Joy Pique.

-o0o-

    Sukad sa sinugdanan sa kaso, nabantang ang pagsuway ni Digal paglambigit ni Garcia, nga maoy nipili ug nipahimutang niya sa katungdanan.  Dihang giisip nang Digal silang Sven Erik Berger ug Karen Castro Esdrelon nga mga suspitsado, nakumbinser dayon niya si Garcia, nga labihang lisorang birahon alang sa kalihokan nga wa maplano tungod sa kadaghan sa iyang mga gimbuhaton, pakighinabi sa mga dinakpan.
    Nagtuo tingali si Digal nga nalingaw ang gobernadora sa kalibotanong atensiyon nga nakuha sa krimen.  Ug masaligon nga sa dinaliang pagsulbad sa kaso, si Garcia ang labing unang mopikpik sa iyang abaga ug mangabogar sa kadagkoan sa kapolisan nga tukma lang nga gantihan siya og promosyon.

-o0o-

    Labing dakong sipyat ni Digal mao nga nakalimot siya sa iyang pagka polis.  Wa himoa ang batakan kaayong mga gimbuhaton sa pagsusi sa tanang anggulo sa misteryusong kaso.  Pagkakita niyang Berger ug Esdrelon, nga pulos kaamgid sa police sketch, nahimo siyang kabayo sa Sanciangko nga nag-antipara og bika--wa nay laing nakit-as gawas sa agianan paingon sa Panganiban.
    Mao ra ni bugtong katin-awan nganong bisan sa panagana sa iyang kaubanang mga imbestigador, iyang gitak-opan ang imbestigasyon, gihunong ang pagpangita sa uban pang mga ebidensiya, gideklarar nga nahuman nang trabaho sa kapolisan ug gidalidali pagpasaka ang kaso ngadto sa Cebu Provincial Prosecutor's Office.

-o0o-

    Ang nahitabo ni Digal leksiyon sa ubang mga opisyal sa kapolisan nga way laing gisaligan gawas sa ilang amo nga mga politiko.  Labihan nimong buhonga samtang maggamit pa nila.  Apan kon nahingpit nang imong kapuslanan, o kon magpasiugda og imong kaugalingong salida nga makapaduhig nila, wa kay pupanagana nga ibalibag, morang nuog, ngadto sa suok.
    Nga masulub-on nga komentaryo sa kahimtang sa propesyonalismo sa atong kapolisan.  Dako gihapon kaayo ang tingog sa mga politiko sa pagpahimutang sa ilang mga batabata sa labing mahinungdanon nga mga katungdanan sa kapolisan.  Kanus-a pa man mapatigbabaw ang sistema nga ang labing takos gyong mga opisyal ang moduma sa kapolisan, nga matinud-anong mopatuman sa balaod bisan kinsa ang hingtungdan ug bisan kinsa ang maig-an.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 22, 2011

Digal untouchable?

Ambot nganong wa pa siloti si Koronel Erson Digal, hepe sa Cebu Provincial Police Office (CPPO), sa iyang labawng mga opisyal.  O bisan girelibohan na lang sa iyang pagpangu sa imbestigasyon sa bangis nga pagdagit ug pagpatay ni Ellah Joy Pique.  Kay samtang siya pa ang nagduma sa imbestigasyon, nameligro nga makawang ang sibaw nga awhag sa hustisya alang ni Ellah Joy.
Ang iyang laktod nga pagtak-op sa imbestigasyon, bisan wa pa mahipos ang mahinungdanong mga ebidensiya, maoy labing dakong garantiya nga ang tinuoray nga mga kriminal magkalayo gikan sa mga kamot sa balaod.  Ang bugtong niyang gisandigan, ang testimoniya sa mga bata, mas kadudahan na tungod sa pasangil nga iyang giusab ang pamalibad sa unang bata nga nakakita sa mga dinakpan.

-o0o-

Naikog ba lang ang kadagkoan sa Police Regional Office (PRO) 7 ni Gobernador Gwen Garcia?  Nga giilang maoy giganahan ni Digal sa katungdanan?  Puti ba diay og kiting si PRO 7 Director Ager Ontog?  Nga managana diay pagdisiplina sa iyang mga sakop tungod sa pagtuo nga mga itoy sila sa gamhanan ug mahilabtanon nga mga politiko?
Apan klarong nipalayo na si Garcia kang Digal.  Human sa iyang pag-apil-apil og sukit-sukit sa mga dinakpan nga silang Sven Erik Berger ug Karen Castro Esdrelon atubangan sa mga kamera, wa na siya mosikit ni Digal.  Gani, giangkon ni Garcia nga siya ang nagpalihok sa National Bureau of Investigation (NBI) pagsusi sa mga alibi sa mga dinakpan.  Nganong wa pa may nakatandog ni Digal hangtod karon?

-o0o-

Si Digal, nga mas nabantog sa iyang pagpakaon ug pagpainom ug pag-ulug-ulog sa mga sakop sa media kay sa pagsulbad og dagkong mga kaso, di angayng maghuwat sa iyang kadagkoan.  Kay nahuman na man ang kasal nga iyang gipalabi kay sa pagtiwas pagsulbad sa usa sa labing bangis nga krimen sa atong panahon, angay niyang sundon ang kauban niyang opisyal nga nakapakita og talagsaong pasundayag sa kaikog.
Si Koronel Henry Binas ni-resign pagka hepe sa kapolisan sa Talisay human pasanginli nga nagbinastos sa usa ka babayeng reporter.  Mas seryuso ang mga pasangil sa pagpabaya ug pagpataka batok ni Digal.

-o0o-

Kon marelibohan si Digal, mas gawasnon nang iyang mga sakop nga mosusi sa uban pang mga anggulo.  Pagkakaron, ginapos sila kay nagsige na man og deklarar si Digal nga nasulbad nang kaso ug nahuman nang trabaho sa kapolisan ug igo na lang silang magpaabot sa resolusyon sa kaso nga nasang-at sa piskaliya.
Kon wa na si Digal, gawasnon na sang motabi ang imbestigador nga nakabati sa bata nga taga Minglanilla nga niingon, "Di man na sila, Sir," pagkakita niya nilang Berger ug Esdrelon pila ka gutlo human sila pugngi sa Mactan Cebu International Airport.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for February 21, 2011

        Atong rebolusyon

    Dihang niulbo ang labing unang People Power Revolution 25 ka tuig ang nilabay karong semanaha, wa pay Facebook ni Twitter ug ubang social media networks.  Nga maoy gipasidunggan nga nakapatapok ug nakapalihok sa mga batan-on ug ubang demonstrador nga nakadaog na og kausaban sa Tunisia ug Egypt ug nanakod sa ubang kanasuran sa Africa ug Middle East.
    Una nakong nadunggan sa sinugdanan sa kataposan sa bangis ug kawatan nga diktadura ni kanhi presidente Ferdinand Marcos mao ang nagkanaas nga sibya sa Radyo Veritas sa kaulohan, nga natsambahan nako sa 846 khz sa AM band sa akong monitor samtang nag-cover sa rally ni Cory Aquino sa Fuente Osmeña Rotunda pagboykot sa tanang negosyo sa cronies ni Marcos.

-o0o-

    Ang Edsa Dos, nga nakapukan sa kurakot nga pamunoan ni kanhi presidente Joseph Estrada niadtong 2001, gipasidungog sa bag-ong nitumaw nga teknolohiya--ang texting.  Dali rang natapok ang kapin sa milyon ka Pilipinhon sa Edsa dihang nihagsa ang impeachment trial sa Senado tungod sa pagdumili sa mga alyado ni Estrada pag-abli sa dugang mga ebidensiya batok niya.
    Kinaraang organisasyon sa yuta ug radyo baba ang nakapatapok sa mga loyalista ni Estrada sa napakyas nga Edsa Tres nga gitumong pagpabalik niya sa Malakanyang.  Apan bisan ang mas bag-ong teknolohiya sa komunikasyon pagkuyanap na sa internet napakyas pagpukan sa nipuling pamunoan ni Gloria Arroyo nga gipasanginlang nanikas sa piniliay ug nangawat sa panudlanan.

-o0o-

    Unang nabantang ang gahom sa social media networks sa landslide nga kadaogan ni US President Barack Obama niadtong 2008 ug nadasonan sa makabungog sang mayoriya ni Presidente Noynoy Aquino sa Mayo sa niaging tuig.
    Ang YouTube maoy nakapadangilag sa protesta batok sa tikas sa piniliay sa Iran niadtong 2009.  Ang Twitter ug Facebook maoy nakapahiusa sa batan-ong mga demonstrador sa Egypt.  Dihang giputol ni kanhi Egyptian president Hosni Mubarak ang internet, nitanyag ang Google og mga linya sa telepono nga kapadad-an og tweets bisan way internet connection.  Maong way makabasol ni Aung San Suu Kyi, ang pangu sa oposisyon sa Burma, nga nangandoy sab og Facebook ug Twitter accounts.

-o0o-

    Apan "low-tech" ang sinugdanan sa protesta sa nagkalainlaing kanasuran.  Ang talagsaong rebolusyon nagsugod sa usa ka mamaligyaay og prutas sa Tunisia nga niduslit sa iyang kaugalingon human sakmita sa kapolisan ang kariton sa iyang panginabuhi.  Ang pagkasunog sa lawas ni Muhammad Bouazizi maoy nakapaulbo sa lapad nga kasuko sa katawhan sa North Africa ug Middle East batok sa pangurakot, pangabuso ug pagpig-ot sa ilang mga katungod.
    Sa akong pagsuwat ini, nagpapadayon ang mga protesta alang sa kagawasan ug demokrasya sa Algeria, Bahrain, Djibouti, Egypt, Iran, Iraq, Jordan, Kuwait, Libya, Palestinian Authorities, Sudan, Syria, Tunisia ug Yemen.  Ug nisibaw nang awhag sa "Jasmine Revolution" sa China.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com