Arangkada of Leo Lastimosa for May 9, 2010

                        Kinsay imong pillion?

 

            Kon wa ka pang kapili og gobernador sa umaabot nga piniliay, hinaot nga makatabang ang pagtubag sa mosunod nga mga pangutana:

·        Kinsa man ang mas angayng pilion, ang nisaad pag-alagad sa Sugbo o ang wa nay pupanagana nga nipakita sa tanang hingtungdan nga siya ang tag-iya sa Sugbo?

·        Kinsa man ang mas angayng saligan, ang nipasalig nga susihon ang tanang kadudahang mga transaksiyon nga gisudlan sa Kapitolyo o ang nagpasiugda sa nangalisbo nga mga transaksiyon?

-o0o-

·        Kinsa may mas maayo nga padumalahon sa Kapitolyo, ang nanumpa nga di itudlo si bisan kinsa niyang kadugo sa bisan unsang katungdanan o ang way kukaikog nga nipahimutang sa iyang kaparyentihan sa labing mahinungdanan nga mga posisyon?

·        Kinsa man ang labing takos nga mangu sa mga Sugbuanon, ang nisaad nga di butangan og karatula sa iyang ngan ug hulagway ang mga proyekto sa Kapitolyo o ang nagtuo nga siya ang dagway sa Sugbo nga kinahanglang malukop sa iyang hulagway sa tanang suok ug kalihokan sa lalawigan, apil nang piyesta sa mga kabayo, ug nanghatag pa gani og P1 milyon aron lang maggukud-gukod ang mga maniniyot niya?

·        Kinsa man ang labing haom nga tamdanan sa mga Sugbuanon, ang usa ka matinahurong anak o ang anak nga morang nakalimot diin siya gikan ug siyagitan ug ilogan lag mikropono ang iyang amahan atubangan sa daghang katawhan?

-o0o-

·        Kinsa man ang tinuod nga nahigugma sa mga Sugbuanon, ang nipasalig paghaw-as sa labing kabos nga mga Sugbuanon gikan sa katimawa o ang way kukaluoy nga nangolekta nila og P5 matag sud nila sa terminal aron lang intawon makapauli sa ilang kalungsoran?

·        Kinsa man ang mas ligdong nga moduma sa buhis sa mga Sugbuanon, ang sakop sa banay nga wa mahilambigit og bisan unsang eskandalo o ang utok sa pagpalit og dul-an sa P100 milyones nga luna nga naa pa ilawom sa dagat ug pagtukod og dul-an sa P1 bilyon nga CICC nga wa kapusli?

-o0o-

·        Kinsa man ang mas kasaligan nga magbalantay sa panudlanan sa mga Sugbuanon, ang nisaad paghatag og kuwentada hangtod sa kataposang usa ka dako sa buhis nga maggasto o ang nanghudlat sa Visayas Ombudsman ug nanggukod ni bisan kinsa nga nangahas pagsusi giunsa paggasto ang kuwarta nga di iya?

Kinsa man ang tinuod nga garbo sa Sugbo, ang sakop sa banay nga nakahatag sa mga Sugbuanon og nasudnon ug kalibotanong kadungganan sud na sa daghang katuigan o ang nagtuo nga siyay labing mahinungdanon sa tanang mga linalang nga kinahanglan siyang sugaton bisan asa moadto ug kinahanglang hunungon ang nakasugod nang programa aron ipatokar ang iyang kinaham nga awit inig sud na niya?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 8, 2010

                        Tabang inay tulisok

 

            Kon matuman ang tanang pasalig sa Comelec ug Smartmatic, mataod nang tanang compact flash cards, masuwayan, makapasar ug maselyohan nang tanang PCOS machines ug matugyan na ngadto sa mga board of election inspectors (BEIs) sa mga tulonghaan dinhi sa Sugbo.  Kon may kakulian nga motumaw karong adlawa, matambalan pa ugma o bisan sa adlaw na sa piniliay.

            Sa ato pa, makasugod ang piniliay sa alas-7 sa buntag karong Lunes, kapahimuslan sa mga botante ang kasayon sa pagpili ginamit ang bag-ong teknolohiya, mahuman silag botar sa alas-6 sa gabii, kasugdan dayon ang iskutenyo, ma-transmit dayon ang resulta ug maproklamar ang mga mananaog sa lokal nga piniliay sa wa pay alas-8 sa gabii ug sa nasudnong piniliay sud lang sa duha ka adlaw.

                        -o0o-

            Apan kon wa pa nato masaksihi ang labing dakong bulilyaso sa piniliay, malangay ang pag-abot ug pagtaod sa flash cards, di dayon masuwayan ug maselyohan ang PCOS machines, mauswag ang pagpangabli sa mga presinto, mas daghang botante ang di kabotar ug lawom nang takna sa gabii makasugod ang iskutenyo.

            Malangay na, mabulilyaso pa gyod ang transmission sa resulta, siyam-siyaman una moabot sa servers sa Comelec, maapsan na lang sa random manual audit nga ipahigayon sa 45 ka mga presinto sa siyam ka mga distrito sa Sugbo, nga ang sangpotanan dako kaayo og kalainan sa mga boto nga naihap sa PCOS machines.

                        -o0o-

            Kon magmalampuson ang piniliay, malipayon ang tanang hingtungdan, pasidunggan sa mga botante ang automation, makalimtan ang mga atraso sa Comelec ug Smartmatic, ug mahimong ang kasilotan mao rang responsable sa orihinal nga configuration sa flash cards ug sa nag-ambihas nga security marks nga motino nga iluwa sa PCOS ang pekeng mga balota.

            Apan kon magkayamukat ang piniliay, segurong bitayon ang kadagkoan sa Comelec ug Smartmatic.  Gawas lang nga sa di pa na mahitabo, moalsa ang katawhan, magkaguliyang ang nasud, magkadugo ang kadalanan ug manguros na lang tang daan sa mosunod nga katalagman.

                        -o0o-

            Ang maayong balita mao nga di pa uwahi ang tanan paghingpit sa pagpangandam alang sa piniliay.  Bisan nalangay og usa ka adlaw, may igo pang higayon sa pagsuway ug pagselyo sa PCOS machines.  Ug ang tanang pagduda sa kaligdong sa bag-ong teknolohiya matubag pinaagi sa pagpakabana sa BEIs, politikanhong mga partido, C-Cimpel, media ug ubang nagpakabana nga mga sektor.

            Maong mahimo ba nga, inay manulisok ug mopabaha na og way kinutoban nga mga pasangil batok sa Comelec, Smartmatic ug ubang tagduma sa piniliay, magsugod na ta pagpangita og mga paagi pagtabang nga magmalampuson ang labing unang automated nga eleksiyon?  Kon hangtod karon naglibog pa unsay mahimo, di makadaot kon sundon ang tambag ni Arsobispo Ricardo Kardinal Vidal.  Nga mangaliya nga mapatigbabaw ang tinuorayng kabubut-on sa katawhan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 7, 2010

                        Tabla na sila

 

            Kon matinuod ang sangpotanan sa labing uwahing survey sa Social Weather Stations (SWS), nga mahimong mao nay kataposan sa di pang piniliay karong Lunes, seguro nang daog pagka presidente si Senador Noynoy Aquino apan nameligro ang iyang runningmate nga si Senador Mar Roxas nga maapsan ni Makati City Mayor Jejomar Binay.

            Ang survey sa SWS nga gihimo niadtong Mayo 2-3 igo lang nidason sa nakaplagan sa nahaunang survey sa Pulse Asia niadtong Abril 23-25:  (1) Pagdako sa labaw ni Aquino; (2) Pag-apas nang kanhi presidente Joseph Estrada ni Senador Manny Villar; (3) Pag-us-os ni Roxas; (4) Mas dakong pagtidlom ni Senador Loren Legarda; ug (5) pagsutoy ni Binay.

                        -o0o-

            Unahon nato pagsusi ang mga numero sa kulba-hinam nga panagtigi nilang Roxas ug Binay.  Nikatkat og higanteng 12% ang ratings ni Binay gikan sa 25% sa kataposang survey sa SWS niadtong Abril 16-19 ngadto na sa 37% na karong semanaha.  Nagtabla na silang Roxas nga ni-us-os og 2% gikan sa 39%.  Ang dakong layat ni Binay naggikan sa sama kadako nga tidlom sa ratings ni Legarda gikan sa 24% niadtong Abril 16-19 ngadto sa 12% na lang sa Mayo 2-3.

            Ang gitumbok nga hinungdan sa paspas nga pagsaka sa ratings ni Binay mao ang pagpaluyo ni Senador Chiz Escudero sa iyang kandidatura.  17% lang ang iyang ratings niadtong Pebrero (ikatulo), dayon nahimong 21% niadtong Marso (ikatulo) ug 25% niadtong Abril (tabla na silang Legarda).

                        -o0o-

            Naalarma pag-ayong Partido Liberal sa pagsutoy ni Binay nga nagdalidali silag himo og TV ug radio ads ni Aquino nga nagdeklarar nga ang iyang kandidato pagka bise presidente mao si Roxas ug wa nay lain ug nilang duha nga nitataw sa kamahinungdanon sa ilang panagtambayayong pagpatuman sa gisaad nga kausaban sa nasud.

            Gibakwi ni Aquino ang iyang tanyag nga himuong DILG secretary si Binay.  Wa pa hinuon bakwia ang awhag nga si Binay ang mamahimong coin-bearer kon magminyo na silang Konsehal Shalani Soledad.  Apan gisaway na niya si Binay tungod sa pag-ilusyon.

                        -o0o-

            Si Aquino ang labing nakabentaha sa labing uwahing survey sa SWS.  Nitubo og 4% ang iyang ratings ngadto sa 42% gikan sa 38% niadtong Abril.  Niburot ang iyang labaw ngadto sa 22% batok ni Estrada (nga nisaka og 3% ngadto sa 20% gikan sa 17% niadtong Abril) ug 23% batok ni Villar nga nikanaog og 7% ngadto sa 19% gikan sa 26% niadtong Abril.

            Di pa hinuon angayng magsaulog ang mga dumadapig ni Aquino.  Ang labing dakong hulga sa iyang kadaogan di na silang Estrada ug Villar.  Kon dili ang dakong kahigayonan nga di maapud-apod ang compact flash cards sa gitakdang panahon ug nga di masuwayan ug maselyohan ang PCOS machines hangtod sa adlaw sa piniliay.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 6, 2010

            `           Patara nga polis

 

            Mga dumadapig ni Mandaue City Vice Mayor Carlo Fortuna wa mangatug niadtong Martes sa gabii.  Sakay sa ilang multicab, namutang sila og posters sa labing dagkong kadalanan sa Mandaue.  Pagka alas-dos sa kadlawon sa Miyerkules, gisubay pagbalik ang ilang trabaho.  Labihang kuganga nila pagkakita nga gitaptapan nang tanan nilang napapilit nga posters.

            Apan mas dakong problema ang nagpaabot nila sa Maguikay.  Pagtungod sa simbahan sa Holy Family, gibabagan sila sa napu ka armadong mga tawo nga sakay sa usa ka multicab, awto ug motorsiklo.  Pipila nila gibunalan og baseball bat, ang labing gamay nilang kauban gihapak og pistola ug nagisi ang aping ug ang laing kauban nga nakadagan gipabuthan.

                        -o0o-

            Ang tanang kasayuran sa insidente nakuha nako gikan ni Fortuna ug sa iyang mga dumadapig.  Mahimo untang isalikway nga tumu-tumo lang bunga sa kainit sa nagpadayong kampanya.  Apan gida ni Fortuna sa DYAB Abante Bisaya ang iyang mga sakop nga nasamdan ug nangabun-og.

            Usa nila, nga nihangyo nga ilhon sa ngan nga Bogart, nitug-an nga nakit-an niya si Baludong Cortes, igsuon ni Mandaue City Mayor Jonas Cortes nga nidagan pagka kongresista sa ikaunom nga distrito, nga maoy nangu sa armadong mga tawo.  Matod niya nabantang ang nawong ni Baludong sa wa pa magsul-ob og bonnet ug magsugod pagpanghasi nila.  Gipanghimakak dayon sa mga suod ni Baludong ang labing bag-ong pasangil batok niya.

                        -o0o-

            Bisan mokiha pa si Fortuna, mahimong liwas na sa piniliay ang tinuod nga nahitabo.  Apan ang kalbaryo nga nahiagoman sa mga biktima dihang nidangop sila sa kapolisan sa Mandaue amo nang napamatud-an.

            Naghukas ang polis nga ilang naabtan sa presinto sa Casuntingan, nga duol ra sa nahitaboan.  Ang polis igo lang nangutana unsay ilang tuyo.  Wa mopakita og kasibot pagsusi.  Wa gani mangutana sa ilang mga ngan.  Dihang giawhag sa mga biktima nga kuyogan sila pagsikop sa armadong mga tawo, nibalibad ang polis nga wa silay sakyanan.

                        -o0o-

            Nga nakapaulbo ni Sr. Supt. Noel Guillamac, bag-ong hepe sa Mandaue City Police Office.  Matod ni Guillamac kon gi-aksiyonan pa lang unta dayon sa polis ang alarma dako ang kahigayonan nga masikop ang armadong mga tawo.

            Gipasabot ni Guillamac nga tungod sa nagsingabot nga piniliay nag-checkpoint sila 24 oras matag adlaw ug pito ka adlaw matag semana.  Gawas nga may mga sakyanan nga andam nga motubag sa bisan unsang alarma.  Sa ato pa, kon nagpakitabang pa lang unta ang presinto sa Casuntingan sa MCPO headquarters, may mga polis ug mga sakyanan gyod unta dayon nga makatubag.  Dihang among nahinabi si Guillamac gahapon sa buntag, wa pa makapahibawo niya ang taga-Casuntingan labot sa panghitabo.  Nga maoy nakapasamot sa kasuko ni Guillamac.  Tungod sa kahigayonan nga ang insidente nahilambigit sa umaabot nga piniliay.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 5, 2010

                        Kon way PCOS

 

            Ang PCOS machines wa kabasa sa mga balota.  Apan di ang mga makina maoy nasayop.  Kon dili ang flash cards nga sa mga makina.  Nga nabutangan og sayop nga configuration.  Tungod ini, gibakwi ang tanang 76,000 ka memory cards, gihunong ang pag-apud-apod sa PCOS machines nga wa pang kaabot sa mga lungsod ug mga isla nga ilang destinasyon ug nahulga ang labing unang nasudnong automated nga piniliay sa kasaysayan sa Pilipinas.

            Apan wa pa matapos ang kalibotan.  May unom pa ka adlaw nga nahibilin sa pagtul-id sa kasaypanan.  Gipaabot nga mataod nang bag-o ug tukmang flash cards sa PCOS machines ugma.  Ug mahimong madayon ang testing ug resealing sa mga makina karong Biyernes. 

                        -o0o-

            Sa wa pa hingpit moulbo ang mga pasangil nga nagsugod nang maniobra sa piniliay pinaagi sa pagsabotahe sa PCOS machines, nagkauyon ang kadagkoan sa Comelec, Smartmatic, Parish Pastoral Council for Responsible Voting ug mga eksperto sa automation nga di tinuyo ug way malisya ang "human error" sa configuration sa flash cards:

·        Nabasa sa PCOS machines ang boto sa nasudnong mga piliunon kay may suwat ang matag linya sa puno kaayo nga atubangang bahin sa balota; ug

·        Wa kabasa ang mga makina sa mga boto sa pipila ka lokal nga piliunon kay di tanang linya sa mas luag nga luyong bahin sa balota ang gisuwatan sa ilang mga ngan.

                        -o0o-

            Sa makausa pa, nabisto ang kakuwang og pagsinabtanay tali sa National Printing Office, nga maoy nagpatik sa mga balota, ug sa Smartmatic nga maoy nag-configure sa PCOS machines ug sa flash cards.  Ug sa makausa pa, nahulga na sab ang kaligdong sa piniliay.

            Una tang nasugamak sa ilang iyahay dihang nag-ambihas ang security markings nga maoy hinungdan nga gipawong ang katakos sa PCOS pag-ila sa tinuod ug pekeng mga balota.  Human nasikwate sa bulilyaso sa NPO sa unang higayon, ambot nganong wa motagam ang Smartmatic ug ni-configure lang gihapon sa flash cards sa way pagsusi sa aktuwal nga mga balota.

                        -o0o-

            Bisan kon matinuod ang labing dakong kahadlok nga di kapuslan ang PCOS machines, kay wa nay igong panahon pagtaod sa bag-ong na-configure nga flash cards, duna lang gihapoy piniliay nga mahitabong karong Lunes.  Kay segun sa kadagkoan sa Comelec naapud-apod nang mga balota ug mahimong manumanuhon ang piniliay.

            Sa bahin sa mga botante, igo lang gihapon silang mo-shade sa mga blangko tungod sa mga ngan nga ilang mapilian.  Apan inay ihungit sa PCOS, idiretso na pagsud ang mga balota sa ballot boxes.  Mas dakong suliran ang manumano nga iskutenyo.  Kay moabot og hangtod 1,000 ka botante sa matag presinto.  Mahimong masiyam-siyaman ang ihap, apan ang konsuylo mao nga di hingpit nga mapilde ang piniliay.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 4, 2010

                        Kon mapilde sila

 

            Kon mapilde si Gibo Teodoro sa umaabot nga piniliay sa Mayo 10:

·        Makumbinser na siyang tinuod diay ang mga pasidaan nga ang tuyo sa "Team Palabra de Honor" mao diay ang "Pangobra de Honor;"

·        Mapamatud-an na gyod niya nga ang tanang manifesto sa mga gobernador ug mga kongresista pulos diay ulug-ulog nga gitumong lang pagpadugo sa tihik kaayong panudlanan sa Lakas-Kampi-CMD;

·        Ipasusi sa iyang mga higala sa ISAFP minilyon ba gyong mga sakop ni Pastor Apollo Quiboloy ug kon may direct line ba gyod sa Diyos Amahan; ug

·        Maamgohan nga makagaba diay ang pagbukobuko og uyoan alang sa mas nangalisbo nga politikanhong agawon.

                        -o0o-

            Kon mapilde si Senador Manny Villar:

·        Magpabilin gihapong usa sa labing adunahang magpapatigayon kay, human sa nahinaykan nga makalilisang nga gasto, mamahimo na lang nga multi-milyonaryo;

·        Mangandam nang daan sa tinong pagbanhaw sa imbestigasyon sa C-5 sa bag-ong Senado;

·        Mag-umol og mas katuohang sugilanon nga may dagat gyod sa basura, gamay rang suholan sa DANR, daginutong kita sa wholesale sa pasayan ug ang kakabos makapatay bisan sa mga pasyente sa kanser;

·        Mosaad sa iyang kaugalingon nga di na motuo politikanhong mga pamilya nga dad-on siya sa tago; ug

·        Mopakpak na lang inay mobayad og higanteng talent fees nilang Dolphy, Willie Revillame ug Manny Pacquiao.

                        -o0o-

            Kon mapilde si kanhi presidente Joseph Estrada:

·        Mapugos pag-angkon sa kamatuoran nga ang pagka konbikto sa plunder bug-at kaayong bagahe nga mahimong makaapas sa nagpatuong kabos apan di kapugong sa anak sa tinuod nga mga bayani;

·        Magpabilin ang mga titulo nga kanhi presidente ug amahan og senador ug mahimo na sang tawgon nga kabit sa mayor sa San Juan;

·        Magsugod nag kampanya pagdugmok sa bisan unsang damgo nilang Chiz Escudero ug Jejomar Binay; ug

·        Magpasalamat na lang nga di sama kapait ang iyang kahimtang sa nahiagoman ni Senador Ping Lacson.

                        -o0o-

            Kon mapilde si Senador Noynoy Aquino:

·        Tulisukon silang Kris Aquino, nga nihulga pagdunggab sa tanang mga kaatbang nga nisaway niya, si Baby James, nga nipaluyo og laing presidentiable, ug kanhi gobernador Lito Osmena, nga nagsaulog nang daan sa iyang kadaogan usa ka semana sa wa pang piniliay, nga maoy nakapapas sa iyang 19% nga labaw;

·        Pahimungtan ang mga pari ug mga obispo nga nangampanya gihapon batok niya bisan kapila na niya usab-usaba ang iyang baruganan sa reproductive health bill;

·        Mopirma na isip co-sponsor o co-author sa tanang mahinungdanong mga balaodnon sa Kongreso nga may dakong kahigayonan nga mapasar; ug

• Makumbinser na gyod sa iyang nahaunang pagduda nga ang mga resulta sa surveys hinimo ug gipamaligya lang sa Recto, Manila.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for May 3, 2010

                        Kon silay modaog

 

            Kon modaog si Gibo Teodoro pagka presidente sa piniliay sa Mayo 10:

·        Masumpay og mga taytayan ang Sugbo, Bohol ug Negros (wa hinuon siya magtagad pagsulti asa kuhaon ang dakong kuwarta nga gikinahanglan);

·        May gradwado na sa kolehiyo ang matag pamilya (hinaot may makahunghong niya nga suliran sa Pilipinas di ang kakuwang kon dili ang kalidad sa mga gradwado);

·        Si Gwen Garcia ang iyang paluyohan pagka presidente sa 2016 (klarong wa na lang gyod konsultaha ang iyang running mate nga si Edu Manzano); ug

·        Si Pres. Arroyo ang mahimong speaker sa House of Representatives (nga mopapaspas sa cha-cha, nga mousab sa sistema sa gobyerno ug nga mopapas sa iyang ulug-ulog ni Garcia).

-o0o-

            Kon modaog si kanhi presidente Joseph Estrada pagka presidente karong Mayo 10:

·        Di ma-speaker si Arroyo, di nang kagawas nga buhi gikan sa iyang pagtagu-tago si Senador Panfilo Lacson ug maayong motago na lang daan silang Angelo Reyes, Orly Mercado ug Perfecto Yasay;

·        Di mahibalik pagka senate president si Manny Villar, kay kinahanglan nang mo-amen ni Jinggoy Estrada, di na siya makasukip og gahin alang sa bisan unsang road project ug di nang katambong og tigom sa Philippine Stock Exchange; ug

·        Ma-legalisar ang jueteng, mahibalik ang midnight cabinet sa Malakanyang ug samtang kalibogan kinsay tinuod nga first lady seguro na siya nga mahimong first gentleman sa San Juan.

-o0o-

            Kon si Villar ang magmadaugon sa piniliay:

·        Bantay lang ang taga NSO nga nipagawas sa death certificate ni Danny Villar, mga senador nga nipaburot sa C-5, kaparian sa Ateneo nga nidupa ni Noynoy Aquino ug mga mayor nga nidawat sa kuwarta apan wa mobali tungod sa hudlat ni Garcia;

·        Samtang maapiki silang Jamby Madrigal, Dick Gordon ug Juan Ponce Enrile, mahimong embahador si Willie Revillame, sports commissioner si Manny Pacquiao ug national artist si Dolphy;

·        Maapud-apod na sa mga mag-uuma ang Hacienda Luisita ug pakuhaon nag psychiatric examination ang tanang managan sa piniliay; ug

·        Mangandam nang mga sakop sa SSS, Pagibig ug GSIS tungod sa kadako sa iyang gasto sa kampanya.

-o0o-

            Kon makatsamba ang surveys ug modaog si Aquino:

·        Mobiya sa Pilipinas ug mabalhin na sa The Filipino Channel ang "The Buzz" ni Kris Aquino ug di mahitabong mapuhalan ni Baby James si Joshua isip paboritong pag-umangkon;

·        Maglisod pagsud sa Malakanyang silang Guido Delgado, Carmen Pedrosa ug Gilbert Remulla;

·        Ma-impeach si Ombudsman Merceditas Gutierrez ug mas maayong mangita na lag sakit daan silang Arroyo ug iyang bana aron matanggong sa St. Luke's inay sa Munti; ug

Magsige siyag am-am ni Korina nga si Mar ang iyang paluyohan sa 2016, di si Chiz.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com